Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 909/2014 w sprawie usprawnienia rozrachunku papierów wartościowych w Unii Europejskiej i w sprawie centralnych depozytów papierów wartościowych (CSDR) weszło w życie w dniu 17 września 2014 r. Celem rozporządzenia jest ujednolicenie na poziomie europejskim wymogów dotyczących świadczenia usług przez centralne depozyty papierów wartościowych oraz usprawnienie rozrachunku papierów wartościowych, realizowane w szczególności poprzez harmonizację zasad rozrachunku stosowanych na rynkach europejskich.

Wymagania regulowane przepisami rozporządzenia dotyczą nie tylko centralnych depozytów papierów wartościowych świadczących usługi na obszarze Unii Europejskiej, ale także, bezpośrednio lub pośrednio, uczestników systemów rozrachunku papierów wartościowych, prowadzonych przez te centralne depozyty.

Znaczna część zmian, wynikających z rozporządzenia CSDR ma związek z wymogami w zakresie dyscypliny rozrachunku (art. 6 i 7 CSDR). Dotyczą one zarówno KDPW jak i uczestników KDPW. Są to w szczególności zmiany dotyczące obsługi operacji buy-in, opłat za nieterminowy rozrachunek, wyceny papierów wartościowych czy monitoringu terminowości rozrachunku, ale także zmiany w zakresie zestawiania instrukcji, funkcjonalności hold/release, rozrachunku w częściach oraz mechanizmu limitu tolerancji.
Dostosowanie do wymogów CSDR w tym zakresie wymagane jest w terminie wejścia w życie odpowiednich przepisów dotyczących dyscypliny rozrachunku, określonym na 24 miesiące od daty publikacji właściwych standardów technicznych dotyczących dyscypliny rozrachunku.
Część zmian w funkcjonalnościach wspomagających procesy rozrachunkowe (przede wszystkim prace związane z dostosowaniem treści instrukcji rozrachunku do wymogów z zakresu przechowywania danych) KDPW wdrożył w kwietniu 2017 r. W kwietniu 2018 r. wdrożone zostały zmiany w zakresie procesów uzgodnieniowych, polegające na zapewnieniu przez KDPW codziennego wyciągu zbiorczego z konta ewidencyjnego.
Mając na uwadze opublikowane w dniu 28 sierpnia 2020 r. przez ESMA informacje dotyczące odroczenia terminu wejścia w życie przepisów Rozporządzenia Komisji UE 2018/1229 opublikowanego dnia 13 września 2018 r. i zawierającego Standardy techniczne dotyczące obszaru dyscypliny rozrachunku na 1 lutego 2022 r. (po dokonanych w ostatnim okresie zmianach termin ten został przesunięty z 13 września 2020 r. na 1 lutego 2021 r.), a także w następstwie ustaleń przeprowadzonych w pierwszej połowie września 2020 r. z reprezentacją Izby Domów Maklerskich oraz Rady Banków Depozytariuszy KDPW zdecydował, że pozostałe do wdrożenia prace związane z dyscypliną rozrachunku podzielone zostaną na dwa etapy.

W pierwszym etapie, w terminie 19 kwietnia 2021 r. wprowadzone zostały wymienione poniżej funkcjonalności wspomagające procesy rozrachunku: 

• zmiany w funkcjonalności „tolerance level”,
• zmiany w obszarze odwoływania instrukcji rozrachunku,
• modyfikacje w funkcjonalności rozrachunku w częściach, oraz dodatkowo zmiana związana z obsługą w instrukcji rozrachunkowej pola "Place of clearing".

W drugim etapie, w terminie 1 lutego 2022 r. wprowadzone zostały wymienione poniżej funkcjonalności:

• nowy system naliczania kar pieniężnych za nieterminowy rozrachunek, w tym mechanizmy redystrybucji naliczonych kwot do kontrahentów przez KDPW i KDPW_CCP,
• mechanizmy monitoringu uczestników w zakresie terminowości rozrachunku i oceny efektywności rozrachunku oraz mechanizmy raportowania do nadzorcy w zakresie dyscypliny rozrachunku,
• zmiany w funkcjonującym już obecnie mechanizmie hold-release oraz dodatkowo
• zmiany w procesie przetwarzania zleceń rozrachunku dotyczących rozrachunków posttransakcyjnych – zmiany są efektem dyskusji przeprowadzonych w ramach grup roboczych, mających na celu usprawnienie przetwarzania instrukcji przekazywanych przez klientów uczestników, a w szczególności pozwalających na brak oznaczania instrukcji specyficznym kodem związanym z rozrachunkiem posttransakcyjnym (w systemie KDPW kod rynku XPXX).

Z uwagi na wydany przez ESMA komunikat dotyczący procesów związanych z transakcjami buy-in (link), w systemie Krajowego Depozytu nie będą wdrażane w ramach niniejszego okna wdrożeniowego mechanizmy związane z raportowaniem do KDPW informacji o tego rodzaju transakcjach. Natomiast w ramach mechanizmów wspierających procesy rozrachunku związane z potencjalnym stosowaniem przez uczestników operacji odkupu papierów na otwartym rynku (buy-in) KDPW oferować będzie pełen zakres funkcjonalności, w szczególności:

• mechanizm hold-release, z uwzględnieniem zmian wdrożonych w dniu 1 lutego 2022 r.,
• mechanizm odwoływania instrukcji rozrachunku,
• rozrachunek w częściach, w tym wykorzystanie mechanizmu zmiany zgody na rozrachunek w częściach w instrukcji rozrachunku, realizowany przy użyciu instrukcji technicznych,
• wprowadzenie nowego oznaczenia kodowego operacji dla transakcji buy-in zawieranej poza system obrotu.

Korespondencja dot. zmian dotyczących obszaru dyscypliny rozrachunku
Grupa robocza ds. dyscypliny rozrachunku CSDR - mechanizm kar pieniężnych za nieterminowy rozrachunek